Chia म्हणजे काय?
Chia पौष्टिक चिया पिकाची लागवड आधुनिक शेतकऱ्यांसाठी नवी संधी हे मेक्सिकोमध्ये उगम पावलेले तेलबिया पीक आहे, जे आता भारतीय शेतीतही आपले स्थान निर्माण करत आहे. कमी खर्चात जास्त उत्पादन देणारे हे पीक आरोग्यासाठी उपयुक्त असून त्याचा वापर प्रथिने, फायबर, आणि पोषणमूल्यांनी परिपूर्ण उत्पादनांमध्ये होतो.
Chia साठी योग्य जमीन आणि हवामान
चियाच्या यशस्वी लागवडीसाठी खालील गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत:
- जमिनीचा प्रकार: वालुकामय चिकणमाती चियासाठी सर्वोत्तम. क्षारयुक्त जमिनीत उत्पादन कमी येते.
- हवामान: चियाच्या लागवडीसाठी 25-30 अंश सेल्सियस तापमान उपयुक्त असते. थंड हवामानात पीक संवेदनशील असते, परंतु डिसेंबर-जानेवारीमध्ये फुले येतात.
- पेरणीचा हंगाम: 5 ते 25 ऑक्टोबर हा चियाच्या पेरणीसाठी सर्वोत्तम काळ आहे.
चियाच्या लागवडीची प्रक्रिया
Chia ची लागवड व्यवस्थित करण्यासाठी खालील गोष्टींची काळजी घ्यावी:
- बियाण्यांची निवड: दर्जेदार चिया बियाणे निवडणे महत्त्वाचे आहे.
- पेरणी: ओळींमध्ये 30 ते 45 सेंटीमीटर अंतर ठेऊन पेरणी करावी.
- बियाण्यांचे प्रमाण: 500 ग्रॅम ते 2.5 किलो बियाण्यांची आवश्यकता असते.
खत व्यवस्थापन आणि सिंचन
खत व्यवस्थापन:
- पेरणीपूर्वी 10-15 टन कुजलेले शेणखत द्यावे.
- हलक्या जमिनीत 20-30 किलो नत्र, 20-25 किलो स्फुरद, आणि 15-20 किलो पोटॅश प्रति हेक्टरी द्यावे.
सिंचन:
- पेरणीच्या वेळी पुरेसा ओलावा असावा.
- चार ते पाच पाणी पुरवठा आवश्यक.
- पक्वतेच्या काळात पाणी देणे टाळावे.
चियाचे पीक व्यवस्थापन
- तण व्यवस्थापन: पेरणीनंतर 25-30 दिवसांनी ट्रॅक्टरने अंतर मशागत करावी.
- रोग आणि किड नियंत्रण: चिया हे रोग आणि किडींना प्रतिरोधक आहे. तरीही पक्वतेच्या वेळी मुंग्यांचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो.
चियाच्या कापणीची प्रक्रिया
चिया पीक 120-130 दिवसांत तयार होते.
- कापणी: भारतात हे पीक विळ्याने कापले जाते.
- मळणी: लाकडाच्या काठीने दाबून किंवा कुचून बिया वेगळ्या केल्या जातात.
उत्पादन आणि साठवणूक
उत्पादन: चियाचे हेक्टरी 6-8 क्विंटल उत्पादन मिळते.
साठवणूक: स्वच्छ आणि वाळलेल्या बिया सामान्य गोदामात 3-4 महिने साठवता येतात.
चिया लागवडीतून होणारे फायदे
- कमी खर्चात जास्त उत्पादन मिळते.
- आरोग्यासाठी उपयुक्त उत्पादनांची बाजारपेठ मोठी आहे.
- निर्यातक्षम पीक असल्यामुळे चांगला भाव मिळतो.
नवीन पिकांच्या लागवडीसाठी शेतकऱ्यांनी माहिती घेऊन निर्णय घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. योग्य नियोजन आणि व्यवस्थापनाद्वारे चियाच्या लागवडीमधून आर्थिक लाभ मिळवता येतो.