हरभरा हे रब्बी हंगामातील महत्त्वाचे पीक आहे. उत्पादनामध्ये वाढ करण्यासाठी योग्य पद्धतीने हरभरा फवारणी व्यवस्थापन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. येथे आम्ही हरभऱ्याच्या वेगवेगळ्या वाढीच्या टप्प्यांसाठी योग्य फवारणी व्यवस्थापनाची माहिती सादर करत आहोत.
हरभरा फवारणी व्यवस्थापन
१. मर रोग व्यवस्थापन
मर रोग हा हरभऱ्याच्या उत्पादनावर गंभीर परिणाम करतो. या समस्येवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी योग्य बुरशीनाशकांची निवड आवश्यक आहे.
- कमी मर असल्यास पिक्सल बुरशीनाशक वापरावे.
- मध्यम मर असल्यास क्रिप्टॉक्स वापरावे.
- जास्त मर असल्यास एलिएट बुरशीनाशकाची फवारणी करावी.
- बुरशीनाशकासोबत रायझर वापरल्यास मुळांना सशक्तता मिळते.
फवारणी पद्धत: औषधाची दाट फवारणी करावी, ज्यामुळे ती वनस्पतीच्या प्रत्येक भागात पोहोचेल.
२. कळी अवस्थेतील फवारणी
हरभऱ्याच्या कळी अवस्थेत फवारणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. साधारणतः 35 दिवसांच्या दरम्यान कळ्या तयार होतात.
आवश्यक औषधे:
- इमान (10 ग्रॅम) किंवा मस्केट (30 मिली) अळीनाशक.
- फुटवे कमी असल्यास टॉप अप घ्यावे.
- फुलांची वाढ कमी असल्यास झेप (15 मिली) वापरावे.
- फॉस्फरससाठी 12:61:0 (100 ग्रॅम) आणि विसल्ल (40 ग्रॅम) यांचा समावेश करावा.
३. फुलोरा अवस्थेतील फवारणी
फुलोरा अवस्था ही हरभऱ्याच्या उत्पादनासाठी निर्णायक टप्पा आहे.
फवारणीसाठी औषधे:
- झेनॉफ (15 मिली): अळींचे प्रभावी नियंत्रण.
- रावडी रायबा (5 मिली): फुलांची गळ कमी करते आणि फुलांपासून घाट्यांमध्ये रूपांतर करण्यात मदत करते.
- फॉस्फरस व पोटॅशसाठी 052:34:0 (100 ग्रॅम) वापरावे.
४. घाटे भरण्याच्या अवस्थेतील फवारणी
घाटे भरण्याच्या अवस्थेत योग्य पोषण व्यवस्थापन महत्त्वाचे ठरते.
औषधांची निवड:
- विटारा प्लस (40 मिली) किंवा सिंजो (7 मिली)
- भरारी (7 मिली): घाट्यांचे वजन वाढवण्यासाठी.
- बिग बी (100 ग्रॅम): दाण्यांची प्रत सुधारण्यासाठी.
- 13:45:0 (100 ग्रॅम): पाण्याच्या ताणासाठी उपयोगी.
५. शेवटची फवारणी
हरभऱ्याच्या शेवटच्या अवस्थेत लष्करी अळीपासून संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
औषधे:
- विटारा प्लस किंवा सिंजो यांची फवारणी करावी.
- फवारणी पद्धतीमुळे घाट्यांचे वजन आणि दाण्याचा आकार सुधारतो.
फवारणीसाठी महत्त्वाच्या टीपा
- औषधांचे योग्य प्रमाण: औषधाच्या प्रमाणाचे पालन करणे अत्यावश्यक आहे.
- फवारणीची वेळ: सकाळी किंवा संध्याकाळी फवारणी करणे अधिक प्रभावी ठरते.
- मिश्रण: औषधे योग्य प्रकारे हलवून आणि एकत्र करून फवारणी करावी.