भारतामध्ये शेतीसाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवण्यासाठी केंद्र व राज्य सरकारांनी मिळून ड्रोन अनुदान योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांना शेतीतील कामे सुलभ करण्यासाठी ड्रोन खरेदीसाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाते. या लेखामध्ये आपण या योजनेची सविस्तर माहिती, अर्ज प्रक्रिया, पात्रतेचे निकष आणि योजनेचे फायदे जाणून घेणार आहोत.
ड्रोन अनुदान योजना म्हणजे काय?
ड्रोन अनुदान योजना ही केंद्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी 2022 मध्ये सुरू झाली. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना लहान व मध्यम प्रकारच्या ड्रोनसाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाते. ड्रोनचा वापर कृषी औषधांचे फवारणी, माती परीक्षण, आणि पीक उत्पादनाचा आढावा घेण्यासाठी केला जातो.
ड्रोन अनुदान योजनेसाठी पात्रतेचे निकष
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्रतेचे खालील निकष आहेत:
- वैयक्तिक शेतकरी:
- शेतकरी हा किमान दहावी उत्तीर्ण असावा.
- कृषी पदवीधारकांना प्राधान्य दिले जाते.
- अर्जदाराचे आधार कार्ड व शेतजमिनीचा पुरावा आवश्यक आहे.
- शेतकरी उत्पादक संस्था (FPO):
- नोंदणीकृत संस्था किंवा गट.
- गटामध्ये किमान 10 शेतकरी असणे आवश्यक आहे.
- ग्रामीण उद्योजक:
- उद्योजकाला स्थानिक पातळीवर शेतीसंबंधी अनुभव असणे गरजेचे आहे.
ड्रोनसाठी दिले जाणारे अनुदान
योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना खालील प्रकारे अनुदान दिले जाते:
- वैयक्तिक कृषी पदवीधारक:
- ड्रोनच्या किमतीच्या 50% किंवा जास्तीत जास्त 5 लाख रुपये.
- शेतकरी उत्पादक संस्था व गट:
- ड्रोनच्या किमतीच्या 40% किंवा जास्तीत जास्त 4 लाख रुपये.
- महिला शेतकरी:
- महिलांना प्राधान्य दिले जाते आणि त्यांना अतिरिक्त 10% अनुदान दिले जाते.
ड्रोन अनुदान योजनेचा अर्ज कसा करायचा?
महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज प्रक्रिया
- नोंदणी करा:
- महाडीबीटी पोर्टलवर जा.
- आधार क्रमांक व OTP च्या मदतीने खाते तयार करा.
- लॉगिन करा:
- युजर आयडी व पासवर्ड वापरून पोर्टलमध्ये लॉगिन करा.
- प्रोफाइल 100% पूर्ण करा.
- अर्ज प्रक्रिया सुरू करा:
- मुख्य पृष्ठावर “अर्ज करा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- उपलब्ध योजनांमधून “कृषी यांत्रिकीकरण” हा पर्याय निवडा.
- ड्रोनची निवड करा:
- लहान व मध्यम ड्रोन प्रकार निवडा.
- संबंधित तपशील भरा.
- अटी व शर्ती मान्य करा:
- योजनेच्या सर्व अटी व शर्ती वाचा आणि त्यास सहमती द्या.
- सर्व माहिती भरल्यानंतर अर्ज “जतन करा”.
- फी भरा:
- ऑनलाइन पेमेंटद्वारे ₹23.60 चे शुल्क भरावे.
- पेमेंटची पावती डाउनलोड करा.
- अर्ज सादर करा:
- अर्ज पूर्ण भरल्यानंतर “अर्ज सादर करा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- अर्जाची स्थिती “मी अर्ज केलेल्या बाबी” विभागात तपासा.
अर्ज सादर केल्यानंतरची प्रक्रिया
- अर्ज स्वीकारल्यानंतर लॉटरी प्रक्रियेच्या माध्यमातून लाभार्थींची निवड केली जाते.
- पात्र लाभार्थींना आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करण्यास सांगितले जाईल.
- ड्रोन खरेदी, पूर्वसंमती अनुदान व अंतिम मंजुरी प्रक्रिया योजनेच्या नियमानुसार पार पाडली जाते.
ड्रोन अनुदान योजनेचे फायदे
- शेतीतील उत्पादकता वाढ:
- ड्रोनमुळे औषधफवारणी अधिक अचूक होते.
- मजूर खर्च कमी होतो.
- वेळेची बचत:
- मोठ्या शेतांमध्ये ड्रोन वापरल्याने कामे वेगाने पूर्ण होतात.
- पर्यावरण संवर्धन:
- औषधांचा अचूक वापर होऊन उर्वरित भागाचे प्रदूषण टळते.
- महिलांसाठी प्रोत्साहन:
- महिलांना अतिरिक्त अनुदान देऊन शेतीत त्यांचा सहभाग वाढवला जातो.
निष्कर्ष
ड्रोन अनुदान योजना शेतकऱ्यांसाठी शेतीत आधुनिकतेकडे एक मोठे पाऊल आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महाडीबीटी पोर्टलचा वापर करून अर्ज भरणे सुलभ आणि सोपे आहे. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन आपली शेती अधिक आधुनिक व फायद्याची बनवावी.
