राज्यातील शेतकरी बांधवांसाठी खरीप हंगाम 2024 हा मोठ्या आव्हानांचा कालावधी ठरला. अतिवृष्टी आणि पूरपरिस्थितीमुळे विविध जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पिकांचे नुकसान झाले आहे. यासाठी शासनाने पीक विमा योजना आणि अतिवृष्टी नुकसान भरपाई यासाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले आहेत. या लेखाच्या माध्यमातून आपण या संदर्भातील सविस्तर माहिती जाणून घेऊ.

---

खरीप हंगाम 2024 मधील नुकसानग्रस्त भाग

खरीप हंगाम 2024 मध्ये महाराष्ट्रातील अनेक भागांत अतिवृष्टीमुळे शेती क्षेत्रात अभूतपूर्व नुकसान झाले. विशेषतः नांदेड, हिंगोली, यवतमाळ, परभणी या जिल्ह्यांमध्ये शेतकऱ्यांना मोठ्या नुकसानीचा सामना करावा लागला. या भागांतील पंचनामे पूर्ण करून शासनाने अधिसूचना जारी केल्या आहेत आणि शेतकऱ्यांच्या केवायसी (KYC) प्रक्रियाही सुरू झाल्या आहेत.

---

शासनाचे निर्णय आणि वाटप प्रक्रिया

अतिवृष्टी नुकसान भरपाईसाठी मंजुरी

ज्या भागांतील पंचनामे पूर्ण झाले आहेत, त्या भागांत नुकसान भरपाईसाठी निधी मंजूर करण्यात आला आहे. यामध्ये काही जिल्ह्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर निधी वितरित करण्यात आला आहे:

• परभणी: 500 कोटी रुपये
• लातूर: 350 कोटी रुपये
• इतर जिल्ह्यांमध्ये निधी मंजुरी प्रक्रियेत आहे.

KYC प्रक्रिया आणि नुकसान भरपाई वाटप

शासनाने केवायसीसाठी शेतकऱ्यांच्या याद्या जाहीर केल्या आहेत. 5 डिसेंबर 2024 पासून नुकसान भरपाईची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्याची प्रक्रिया सुरू होणार आहे.

---

नांदेड, हिंगोली, यवतमाळ आणि परभणीतील विशेष परिस्थिती

हिंगोली

हिंगोली जिल्ह्यातील नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांसाठी सुमारे 500 कोटी रुपयांची रक्कम मंजूर करण्यात आली आहे. विधानसभेच्या निवडणुकीपूर्वी काही रक्कम वितरित झाली असली तरीही उर्वरित शेतकऱ्यांसाठी वितरण प्रक्रिया पुढील आठवड्यात सुरू होईल.

परभणी

परभणी जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी 2 डिसेंबरनंतर अग्रिम पीक विमा वाटप सुरू होईल. या जिल्ह्याच्या पिकांचे नुकसान भरपाईसाठी शासनाने विशेष लक्ष दिले आहे.

---

उर्वरित जिल्ह्यांमधील परिस्थिती

मंजुरीसाठी प्रतीक्षेत असलेले जिल्हे

धाराशिव, सोलापूर, नांदेड आणि यवतमाळसह अनेक जिल्ह्यांचे प्रस्ताव शासनाकडे पाठवण्यात आले आहेत. मात्र, अद्याप या प्रस्तावांचे जीआर (GR) जारी करण्यात आलेले नाहीत. जीआर जारी होताच शेतकऱ्यांना त्यांचे अनुदान मिळणार आहे.

शासनाच्या येणाऱ्या उपाययोजना

सर्व नुकसानग्रस्त जिल्ह्यांचे प्रस्ताव मंजूर होईपर्यंत शेतकऱ्यांनी संयम बाळगावा आणि जीआर निर्गमित झाल्यानंतर केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी.

---

शेतकऱ्यांसाठी महत्वाचे अपडेट्स

आगामी प्रक्रिया

1. जानेवारी 2024 पासून वैयक्तिक क्लेम तपासणी सुरू होईल.
2. नुकसान भरपाईचे कॅल्क्युलेशन पूर्ण झाल्यानंतर शेतकऱ्यांच्या खात्यात रक्कम जमा केली जाईल.
3. फेब्रुवारीपर्यंत सर्व पीक विमा क्लेम पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.

---

शेतकऱ्यांनी घ्यावयाची काळजी

• शासनाच्या अधिकृत वेबसाइटवर प्रकाशित झालेल्या KYC यादीत आपले नाव तपासा.
• केवायसी प्रक्रिया वेळेत पूर्ण करा.
• शेतकरी क्लेम प्रक्रियेसाठी संबंधित जिल्हाधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधा.

---

निष्कर्ष

अतिवृष्टीमुळे नुकसान झालेल्या जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांसाठी शासनाकडून विविध योजना राबवल्या जात आहेत. या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी योग्य माहिती, वेळेवर KYC प्रक्रिया आणि संबंधित अधिकाऱ्यांशी संपर्क ठेवणे आवश्यक आहे.

शेतकरी बांधवांनी त्यांच्या हक्काच्या नुकसान भरपाईसाठी सज्ज राहावे. नवीन अपडेटसाठी आपल्याला शासनाच्या संकेतस्थळावर नियमितपणे भेट देणे महत्त्वाचे आहे.